ประสิทธิภาพ กับ ประสิทธิผล ใครว่าไม่ต่าง…คุณใช้ถูกหรือยัง ?
ประสิทธิภาพ กับ ประสิทธิผล หลายคงคุ้นเคยกับคำว่า ประสิทธิภาพ มากกว่า แต่ก็คงเคยได้ยินคำว่า ประสิทธิผล มาด้วยเช่นกัน จริงแล้ว 2 คำนี้มีความหมายที่ต่างกันอยู่ บางคนเลือกใช้คำผิดบริบท ทำให้สื่อความหมายผิดได้เลยนะคะ ถามว่าต่างกันแค่ไหน ก็ต่างกันแบบไม่สามารถเอามาใช้แทนกันได้ เพราะมันเป็นส่วนที่ต่อเนื่องกันอยู่ อาจดูเล็กน้อยแต่ใช้ผิดก็ความหมายเปลี่ยนได้เลย…แล้วที่หลาย ๆ คนเข้าใจอยู่นั้นถูกหรือยังนะ?
.
ประสิทธิภาพ (Efficiency) หมายถึง ความสามารถในการทำงานให้เกิดผลจากการทำงาน บรรลุเป้าหมายหรือบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ โดยเป็นไปตามสิ่งที่คาดหวัง เช่น เสร็จทันเวลา ประหยัดต้นทุน ประหยัดทรัพยากร ผ่าน QC หรือ มีคุณภาพตามที่ระบุไว้ โดยผลที่เกิดขึ้นจะเป็นเชิงปริมาณ (ตัวเลข) ในแง่ของเศรษฐศาสตร์
ปัจจัยหลักของ ประสิทธิภาพ ประกอบด้วย ค่าใช้จ่าย เวลา และ คุณภาพ
.
ประสิทธิผล (Effectiveness) หมายถึง ผลลัพธ์ หรือ ผลสำเร็จที่เกิดขึ้นจากกระบวนการทำงานที่บรรลุเป้าหมายและได้คุณภาพตามที่ต้องการหรือคาดหวังไว้ ทั้งในเชิงคุณภาพและปริมาณ
เป้าหมายที่ใช้วัด ประสิทธิผล มี 2 ประการ ได้แก่ เป้าหมายเชิงปริมาณ และ เป้าหมายเชิงคุณภาพ
.
Peter Drucker ได้กล่าวไว้ว่า
“ Efficiency is doing Things Right. Effectiveness is doing the Right Things ”
ประสิทธิภาพคือการทำสิ่งต่างๆ อย่างถูกต้อง ประสิทธิผลคือการทำสิ่งที่ถูกต้อง
.
คำกล่าวนี้แสดงให้เห็นความแตกต่างอย่างชัดเจนระหว่าง 2 คำนี้ ประสิทธิภาพ คือ การทำอย่างถูกวิธี ดูได้จากกระบวนการที่คาดหวังจะทำให้เกิดผล ส่วน ประสิทธิผล คือ การทำให้ผลงานอออกมาดี
การพิจารณาประสิทธิภาพนั้นจะทำหลังจากเกิดประสิทธิผล กล่าวคือ เมื่อผลงานออกมาดี เป็นที่น่าพอใจ เราค่อยไปดูประสิทธิภาพของกระบวนการนั้นว่า ตรงส่วนใดที่ทำให้ผลลัพธ์ออกมาดีเพื่อนำไปต่อยอดให้ดียิ่งขึ้น ส่วนใดที่ยังไม่เป็นที่น่าพอใจตามที่คาดหวังมากพอก็นำไปปรับปรุง เรียกง่าย ๆ ว่า ถ้าประสิทธิผลไม่เกิด แสดงว่าไม่มีประสิทธิภาพ
.
ในอีกแง่มุมหนึ่ง ประสิทธิภาพนั้น เป็นการวัดผลหรือพัฒนาในระยะสั้น ๆ เช่น ทำให้ต้นทุนถูกลง ทำให้ได้ปริมาณการผลิตชิ้นงาน (หรือบริการ) ต่อวันมากขึ้น ในส่วนของประสิทธิผล คือ ระยะยาว คุณภาพของชิ้นงานจะต้องตอบสนองความต้องการของลูกค้า ทำให้ลูกค้าพึงพอใจ ใช้ต่อ บอกต่อ ยกตัวอย่างเช่น ตำแหน่ง ‘ตัวแทนขายประกัน’ สิ่งที่ถูกนำมาวัดผลในการทำงาน เช่น จำนวนสายที่สามารถโทรนำเสนอสินค้าและบริการของบริษัท จำนวนลูกค้าที่สนใจและตัดสินใจทำประกันชีวิตกับบริษัท จำนวนรายได้ที่สามารถทำยอดได้ใน 1 เดือน สิ่งเหล่านี้คือประสิทธิภาพ ส่วนประสิทธิผล คือ ความพึงพอใจของลูกค้าหลังการซื้อ-ขาย พนักงานบริการหลังการขายได้ดีจนลูกค้าประทับใจ มีการบอกต่อสู่ลูกค้าท่านอื่น เป็นต้น
.
เห็นแล้วนะคะ ว่า 2 ใช้แทนกันไม่ได้ เลือกใช้คำผิด ความหมายเปลี่ยนเลยนะ! หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจความแตกต่างระหว่างคำว่า ประสิทธิภาพ และ ประสิทธิผล มากขึ้น และเลือกนำไปใช้กันได้อย่างถูกต้องนะคะ
.
References :
https://www.spu.ac.th/fac/account/th/content.php?cid=22475
.
Related Content :
